Το lockdown «τρελαίνει» ακόμα και το μικροβίωμά μας
της Χριστίνας Γκουντέλου
Η πανδημία COVID-19 αναμφισβήτητα έχει φέρει τα πάνω κάτω στην καθημερινότητά μας. Τόσο ο ίδιος ο ιός, όσο και τα μέτρα πρόληψης που λαμβάνονται, επηρεάζουν τη ζωή μας σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο αλλά φαίνεται να έχουν αντίκτυπο και στους “rent free” μικροοργανισμούς που ζουν στο σώμα μας, το μικροβίωμα. Αν θες να θυμηθείς τι είναι το μικροβίωμα, δες το άρθρο μας εδώ.
Πως επηρεάζει η πανδημία το μικροβίωμα;
Η ποικιλομορφία του μικροβίωματος μειώνεται εδώ και δεκαετίες λόγω του αστικού τρόπου ζωής μας, της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών και της υπερβολικής υγιεινής και η πανδημία COVID-19 ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση. Τα τωρινά μέτρα πρόληψης και ελέγχου της πανδημίας διαταράσσουν το ανθρώπινο μικροβίωμα σε ολόκληρο τον πλανήτη, εξαιτίας της κοινωνικής αποστασιοποίησης, της εκτεταμένης υγιεινής, τα μειωμένα ταξίδια και άλλα μέτρα που εφαρμόζονται. Αναρωτιέσαι πως μπορεί να γίνει αυτό;
SARS CoV 2019 και μικροβίωμα
Ο ίδιος ο ιός μπορεί να επηρεάσει άμεσα το μικροβίωμα. Μελέτες δείχνουν ότι οι μικροβιακές κοινότητες στο έντερο, στους αεραγωγούς και στους πνεύμονες μεταβάλλονται σε ασθενείς με COVID-19 και οι μεταβολές αυτές μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην ανοσία και τη σοβαρότητα της νόσου. Η φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα στους αεραγωγούς και στους πνεύμονες περιορίζει την ανάπτυξη επιβλαβών παθογόνων, που μπορεί να εισέλθουν στους πνεύμονες, ενώ τυχόν αλλαγές στη σύνθεσή του μικροβιώματος του εντέρου, που έχει τον ρόλο να «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να επηρεάσουν τη δραστηριότητα διαφόρων τύπων ανοσοκυττάρων. Επιπλέον, οι ασθενείς που νοσηλεύονται με COVID-19 μπορεί να λάβουν αντιβιοτικά σε υψηλή δόση, τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν περαιτέρω το μικροβίωμα, με αποτέλεσμα να διαταραχθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ του μικροβιώματος και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Μέτρα υγιεινής και μικροβίωμα
Τα μέτρα υγιεινής που εφαρμόζονται αν και είναι ζωτικής σημασίας για τον έλεγχο της μετάδοσης, μπορεί επίσης να επηρεάσουν το μικροβίωμα με διαφορετικούς τρόπους. Το συχνό πλύσιμο χεριών και η τακτική χρήση απολυμαντικών και αντισηπτικών, μειώνει την ποικιλομορφία του μικροβιώματος καθώς εκτός από τα «κακά» μικρόβια σκοτώνουν αποτελεσματικότατα και τα «καλά», από τα οποία επωφελούμαστε.
Lockdown και διατροφή
Οι διατροφικές αλλαγές στην περίοδο του lockdown είναι απόρροια της μεγάλης αλλαγής στην καθημερινότητά μας και στις συνήθειές μας. Άλλοι καταναλώνουν περισσότερα ανθυγιεινά φαγητά, μειώνοντας έτσι τη μικροβιακή ποικιλομορφία, ενώ άλλοι «ξετυλίγουν» τις μαγειρικές τους ικανότητες στο σπίτι και καταναλώνουν λιγότερο τυποποιημένα φαγητά, επηρεάζοντας έτσι θετικά το μικροβίωμα τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση junk food, μεταβάλλει τη σύσταση του εντερικού μικροβιώματος. Αν και ο μηχανισμός δεν είναι ακόμη σαφής, ακόμα και αν δεν παρατηρείται αύξηση του βάρους, ο μεταβολισμός του σώματος και το ανοσοποιητικό σύστημα υποφέρουν, καθώς μεταβάλλονται τα βακτηριακά στελέχη στα οποία βασιζόμαστε για να παράγουμε πολλά από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες.
Κοινωνική αποστασιοποίηση και μικροβίωμα
Η κοινωνική ζωή και η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων συμβάλλει στη σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου και όχι μόνο. Ο περιορισμός των μετακινήσεων, η εργασία από το σπίτι, τα μειωμένα ταξίδια, τα κλειστά αεροδρόμια και τα κλειστά σύνορα περιορίζουν την επαφή μας με διαφορετικά περιβάλλοντα (και τους μικροοργανισμούς που κατοικούν σε αυτά) κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο ανθρώπινο μικροβίωμα και στην ποικιλομορφία του.
Δηλαδή με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μου εγώ πρέπει να ανησυχώ και για το μικροβίωμα μου;
Η απάντηση είναι όχι. Δώσε λίγο credit στο σώμα σου - ξέρει καλύτερα! Κράτα τις ισορροπίες και όλα καλά! Αυτό που θέλω να θυμάσαι είναι πως συμβιώνουμε με τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, η πλειονότητα των οποίων είναι αβλαβείς και μάλιστα απαραίτητοι για τη διατήρηση της υγείας μας. Και σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητούμε τα μέτρα πρόληψης της πανδημίας. Προσέχουμε τόσο για εμάς τους ίδιους όσο και για τους γύρω μας! Αλλά βρε παιδί μου, μη λούζεσαι με αντισηπτικό κάθε 5 λεπτά...
Τι να θυμάσαι:
Συμβιώνουμε με τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, απαραίτητοι για τη διατήρηση της υγείας μας.
Τα μέτρα πρόληψης και ελέγχου της πανδημίας ενδέχεται να διαταράξουν το ανθρώπινο μικροβίωμα.
Το ανθρώπινο μικροβίωμα είναι ένα πολύπλοκο και δυναμικό σύστημα και όλα αυτά είναι υπό μελέτη.
Δεν αμφισβητούμε τα μέτρα πρόληψης της πανδημίας όμως δεν χρειάζονται υπερβολές. Κρατάμε τις ισορροπίες!
Για περισσότερες πληροφορίες:
The Human Microbiome Project (HMP) : https://www.hmpdacc.org/ihmp/overview/
World Microbiome Day : https://worldmicrobiomeday.com/
B. Brett Finlay, Katherine R. Amato, Meghan Azad, Martin J. Blaser, Thomas C. G. Bosch, Hiutung Chu, Maria Gloria Dominguez-Bello, Stanislav Dusko Ehrlich, Eran Elinav, Naama Geva-Zatorsky, Philippe Gros, Karen Guillemin, Frédéric Keck, Tal Korem, Margaret J. McFall-Ngai, Melissa K. Melby, Mark Nichter, Sven Pettersson, Hendrik Poinar, Tobias Rees, Cg Zhao, and Tamara Giles-Vernick,''The hygiene hypothesis, the COVID pandemic, and consequences for the human microbiome'',PNAS February 9, 2021 118 (6) e2010217118; https://doi.org/10.1073/pnas.2010217118
Covid-19: impacts of the pandemic on the human microbiome, The Institut Pasteur , The research journal (https://www.pasteur.fr/en/research-journal/news/covid-19-impacts-pandemic-human-microbiome
J Yang and J Yu, ''The association of diet, gut microbiota and colorectal cancer: what we eat may imply what we get'', Protein Cell. 2018 May; 9(5): 474–487, doi: 10.1007/s13238-018-0543-6
Saroj Khatiwada, Astha Subedi, ''Lung microbiome and coronavirus disease 2019 (COVID-19): Possible link and implications'', Human Microbiome Journal, Volume 17, August 2020, 100073
Μήπως διαβάζοντας το άρθρο σου δημιουργήθηκαν περισσότερες απορίες;
Μη διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μας στο email μας ή μέσω dm στο Instagram και στο Facebook.
Λίγα λόγια για την Χριστίνα Γκουντέλου...
"Γειά σας! Ονομάζομαι Χριστίνα Γκουντέλου και είμαι απόφοιτος του τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Η βιολογία ήταν ανέκαθεν η μεγάλη μου αγάπη. Μια επιστήμη αχανής, που συνδέονται όλα μεταξύ τους και που χωρίς αυτή δεν θα γνωρίζαμε τίποτα για την ύπαρξή μας...
Ξεκινώντας τώρα τα επαγγελματικά μου βήματα, θέλω να ακολουθήσω τον τομέα της ιατρικής βιολογίας. Η σύνδεση ασθενειών και μικροοργανισμών μου κεντρίζει το ενδιαφέρον και με αυτό θα ασχοληθώ και στην πρακτική μου. Ωστόσο, δεν κρύβω ότι ο κρυφός μου πόθος είναι να ασχοληθώ με την έρευνα στον τομέα του καρκίνου. Θα δούμε όμως πως τα φέρνει η ζωή!
Στον ελεύθερό μου χρόνο, μου αρέσει να ασχολούμαι με τη φωτογραφία και το χορό."