Ταξίδι στο κέντρο δημιουργίας της ζωής
Έγινε ενημέρωση: 11 Σεπ 2020
«Αναπαραγωγή». Τι περνάει από το μυαλό σας ακούγοντας τη λέξη αυτή; Πιθανές απαντήσεις: φλερτ, έρωτας, σεξουαλική πράξη, οικογένεια, παιδιά και πολλά ακόμα. Ποιο είναι όμως το υπόβαθρο όλων αυτών, και, εκτός από τη βιολογία τι άλλο εμπλέκεται στη διαδικασία αυτή;
«Αναπαραγωγή: Η διαδικασία παραγωγής αντιγράφων. Παραγωγής απογόνων», σύμφωνα με το επιστημονικό site nature. Η αναπαραγωγή, λοιπόν, σαν διαδικασία, δεν στοχεύει στην επιβίωση του ατόμου, αλλά στην επιβίωση του είδους. Με δυο λόγια, η μοναδικότητα κάθε είδους ταξιδεύει στο χρόνο μέσω της αναπαραγωγής. Τόσο οι μονοκύτταροι οργανισμοί, όπως τα βακτήρια, όσο και οι πολυκύτταροι, όπως τα θηλαστικά, έχουν αναπτύξει διάφορους μηχανισμούς ώστε να επιτύχουν την αναπαραγωγική διαδικασία. Τι συμβαίνει όμως στον άνθρωπο, και υπάρχει διαφορά μεταξύ αναπαραγωγής και σεξουαλικότητας;
Τi συμβαίνει στον ανθρώπινο οργανισμό;
Το παιχνίδι της αναπαραγωγής στον άνθρωπο είναι πολύπλευρο και πολύπλοκο. Πρωταγωνιστές είναι τα αναπαραγωγικά συστήματα των δύο φύλων, που καθορίζουν τη διαδικασία τόσο από βιολογικής απόψεως, όσο και επηρεάζοντας την ψυχοκοινωνική συμπεριφορά των ατόμων. Τα συστήματα αυτά, που καθορίζονται ήδη από την εμβρυική μας ηλικία, ωριμάζουν κατά την εφηβεία και επηρεάζουν τη μετέπειτα ζωή μας.
Απαραίτητα, βέβαια, για την επίτευξη της διαδικασίας είναι τα αναπαραγωγικά κύτταρα των δύο φύλων. Η σύντηξη των κυττάρων αυτών, το οποία ονομάζονται γαμέτες, οδηγούν στη δημιουργία απογόνων. Τα ώριμα γαμετικά κύτταρα στις γυναίκες καλούνται ωάρια, ενώ στους άνδρες σπερματοζωάρια. Τόσο τα ωάρια όσο και τα σπερματοζωάρια φέρουν τη μισή ποσότητα γενετικού υλικού που διαθέτει ο άνθρωπος. Αποτέλεσμα; Η ένωσή τους δίνει την απαραίτητη-ολόκληρη ποσότητα γενετικού υλικού για τη δημιουργία ενός υγιούς ατόμου. Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι λόγω της μοναδικότητας κάθε ωαρίου και κάθε σπερματοζωαρίου, καθώς και λόγω διάφορων γεγονότων κατά το σχηματισμό του εμβρύου, ο απόγονος που προκύπτει είναι εξαιρετικά μοναδικός.
Δύο είδη κυττάρων, ένα μητρικής και ένα πατρικής προέλευσης, ενώνονται για να δώσουν απογόνους, διαφορετικούς τόσο μεταξύ τους όσο και με τους γονείς.
Αναπαραγωγή και σεξουαλικότητα
Στο ανθρώπινο είδος, το «παιχνίδι της αναπαραγωγής» όσο και η έκφραση της σεξουαλικότητας, καθορίζουν κατά πολύ την ψυχοκοινωνική συμπεριφορά των ατόμων. Η αλήθεια είναι πως το αναπαραγωγικό σύστημα στον άνθρωπο δεν αποσκοπεί μόνο στη δημιουργία απογόνων. Η συμμετοχή στη σεξουαλική πράξη αποτελεί μια διαδικασία με σκοπό, όχι μόνο τη διαιώνιση των γονιδίων, αλλά και την έκφραση του ατόμου. Η σεξουαλικότητα, λοιπόν, λανθασμένα συγχέεται από κάποιους μόνο με τη βιολογική υπόσταση της σεξουαλικής πράξης. Η σεξουαλική συμπεριφορά κάθε ατόμου έχει σαν σκοπό τη βιολογική αλλά και την ψυχολογική ολοκλήρωσή του. Συνεπώς, η σεξουαλικότητα είναι ο τρόπος που οι άνθρωποι εκφράζονται μέσω βιολογικών, συναισθηματικών, πνευματικών και άλλων συμπεριφορών και δεν εμπλέκεται άμεσα μόνο με την αναπαραγωγή.
Κλείνοντας...
Το «παιχνίδι» της αναπαραγωγής έχει σαν στόχο τη διατήρηση και διαιώνιση των ειδών. Ωστόσο, ο άνθρωπος όντας ένα είδος με κοινωνική διάσταση πέρα της βιολογικής του υπόστασης, χρησιμοποιεί την σεξουαλική έκφραση και ως μέσο ψυχολογικής ολοκλήρωσης. Ένας κόσμος μαγικός, περίπλοκος αλλά και απλός, πολύ ρυθμικά οργανωμένος, ο κόσμος της αναπαραγωγής. Στα άρθρα της ενότητας αυτής θα απαντήσουμε διάφορα ερωτήματα, όπως το ποια η φυσιολογία των αναπαραγωγικών συστημάτων, γιατί υπάρχει η έμμηνος ρύση, ποια είναι τα γεγονότα της κύησης, τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν ερωτευόμαστε και πολλά άλλα. Το ταξίδι μας στον κόσμο αυτό κάπου εδώ ξεκινά.
Έτοιμοι;
Τι να θυμάσαι:
Η αναπαραγωγή είναι διαδικασία επιβίωσης και διαιώνισης του είδους.
Τα θηλυκά γαμετικά κύτταρα ονομάζονται ωάρια ενώ τα αρσενικά σπερματοζωάρια.
Στα θηλαστικά, κατά συνέπεια και στον άνθρωπο, οι απόγονοι που προκύπτουν είναι μοναδικοί.
Η σεξουαλικότητα αφορά ένα ευρύ φάσμα έκφρασης του ατόμου και όχι μόνο την αναπαραγωγή.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Albers, Bray, Hopkin, Johnson, Lewis, Raff, Roberts, Walter. Βασικές Αρχές Κυτταρικής Βιολογίας. (Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, 2016).
Lauralee Sherwood. Εισαγωγή στη Φυσιολογία του Ανθρώπου. (Ακαδημαϊκές Εκδόσεις Ι. Μπάσδρα και ΣΙΑ Ο.Ε, 2016).
Linda J. Heffner. Η ανθρώπινη αναπαραγωγή με μία ματιά. (Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε., 2005).
Scitable by nature education, www.nature.com
World Health Organization. Sexual and reproductive health, www.who.int
εικόνες από: freepik.com