Λένε άραγε ψέματα τα ζώα;
Έγινε ενημέρωση: 5 Απρ 2021
της Αναστασίας Αθανασίου
Αν μέχρι τώρα θεωρούσες πως τα ψέματα είναι προνόμιο μόνο των ανθρώπων λόγω του «εν-λογου» τρόπου ζωής τους, τότε μάλλον πρέπει να το ξανασκεφτείς. Αποδεδειγμένα, την πρώτη θέση στο άθλημα κατέχουν οι άλλοτε μικρότεροι και άλλοτε πιο ευμεγέθεις φίλοι μας, τα ζώα! Τι κι αν δεν μπορούν να τα εκφράσουν λεκτικά; Φαίνεται πως έχουν βρει τον τρόπο να καταφέρνουν να εξαπατήσουν όποιον τους απειλεί. Προκειμένου να επιβιώσουν σε κάθε ανταγωνιστικό περιβάλλον, είναι ικανά να προσποιηθούν και να ξεγελάσουν. Φαίνεται, λοιπόν, πως και για τα ζώα, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα!
Ποιοι είναι οι πρωταθλητές του ψέματος στο ζωικό βασίλειο;
Δικαιωματικά, μια από αυτές τις θέσεις ανήκει στα πτηνά. Συγκεκριμένα, το Blue Jay ή αλλιώς Γαλάζια κίσσα (Cyanocitta cristata), μπορεί να μιμείται διάφορα είδη γερακιού, διώχνοντας με αυτόν τον τρόπο τα υπόλοιπα πουλιά που αναζητούν τροφή. Κι έτσι με αυτό το μικρό ψεματάκι μπορεί να εξασφαλίσει ένα πλούσιο και εύκολο γεύμα.
Γαλάζια Κίσσα
Ένα άλλο είδος πτηνών που τα καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία στα ψέματα είναι το “Cowbird” ή αλλιώς Μόλοθρος (Molothrus sp.). Στη Βόρεια Αμερική τα πουλιά Cowbirds, παράγουν πάνω από 40 αυγά σε κάθε περίοδο αναπαραγωγής. Μάλιστα, τα θηλυκά αντί να φτιάχνουν τις δικές τους φωλιές, «νοικιάζουν» ξένες φωλιές για να αφήσουν τα αυγά τους. Κι ενώ κάποια είδη μπορούν να αναγνωρίσουν τους «συγκατοίκους-με-το-ζόρι», κάποια άλλα, όπως το Kirtland’s warbler φαίνεται να ξεγελιούνται πιο εύκολα. Το απειλούμενο είδος Kirtland’s warbler βρίσκεται τελικά από το πουθενά με την ευθύνη της φροντίδας των νεοσσών των Cowbird. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται κλεπτοπαρασιτισμός. Έτσι, κάνοντας baby-sitting σε όποιο «μωρό» προσγειωθεί στη φωλιά τους, αδυνατώντας να ξεχωρίσουν τα δικά τους αυγά , έχουν μειωθεί τόσο πολύ σε αριθμό, φλερτάροντας με την εξαφάνιση.
Είδος Cowbird της Βόρειας Αμερικής.
Ψάξε, ψάξε δε θα το βρεις...
Μπορεί να ανήκουν στα πιο γλυκά τρωκτικά στα μάτια των περισσότερων ανθρώπων… αλλά καιρός είναι να ξεσκεπαστούν και να αποκτήσουν την ταμπέλα των «πονηρών»! Ο ανατολικός γκρίζος σκίουρος (Sciurus carolinensis) της Β. Αμερικής συνηθίζει να κρατάει έναν καρπό στο στόμα του και να προσποιείται πως τον θάβει σε διάφορες περιοχές, χωρίς όμως να το κάνει στην πραγματικότητα. Με αυτόν τον τρόπο αφήνει τους αντίπαλους σκίουρους να ταλαιπωρούνται προσπαθώντας να μαντέψουν που θα βρουν την τροφή τους. Και όχι, δεν πρόκειται για ένα παιχνίδι μεταξύ τους, διότι δεν είναι η μόνη τους τακτική. Οι πολυμήχανοι αυτοί σκίουροι σε μια ακόμη προσπάθεια να ξεγελάσουν τους εχθρούς τους, αφού θάψουν τον καρπό σε ένα σημείο, στη συνέχεια τοποθετούν φύλλα και λάσπη πάνω σε ένα άλλο δίνοντας την ψευδαίσθηση μιας πιθανής κρυψώνας. Όπως καταλαβαίνετε, φαίνεται πως μάλλον δεν τους αρέσει καθόλου να μοιράζονται την τροφή τους.
Ανατολικός γκρίζος σκίουρος (Sciurus carolinensis).
Από θύμα, θύτης
Για τους επόμενους «φίλους-ηθοποιούς», μη σας ξεγελάει το μέγεθος τους, είναι εξαιρετικά ταλαντούχοι! Μερικοί δεν τους συμπαθούν, έτσι κι αλλιώς, και άλλοι τους φοβούνται - το σίγουρο είναι, όμως, πως όλοι υποκλίνονται στο υποκριτικό τους ταλέντο! Ο λόγος για τις αράχνες του γένους Portia οι οποίες ζουν στην Αυστραλία, την Ασία και την Αφρική. Δραστηριοποιούνται στο κυνήγι άλλων αραχνών, γι’ αυτό και πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές. Μια από τις τεχνικές τους είναι να τεντώνουν και να τραβάνε τον ιστό μιας αράχνης προσποιούμενες πως έχουν παγιδευτεί. Μπαίνουν στο πετσί του ρόλου του «επόμενου γεύματος» και περιμένουν. Για κακή τύχη τους, όμως, η πεινασμένη αράχνη- κάτοχος του ιστού, όχι μόνο δεν θα τραφεί αλλά θα δεχτεί και επίθεση από την Portia, που από «θύμα» γίνεται θύτης.
Αράχνη του γένους Portia.
«Ξέφυγε σα σουπιά»
Εκφράσεις όπως, «Ξέφυγε σα σουπιά» και «Είναι μεγάλη σουπιά» θα σας είναι σίγουρα γνωστές. Μιλάμε, λοιπόν, για τους «θαλάσσιους μικρούς απατεώνες», τις σουπιές. Μερικά αρσενικά μεταμφιέζονται σε θηλυκά προκειμένου να αποφύγουν την επίθεση από κάποιο άλλο κυρίαρχο αρσενικό. Στην Αυστραλία οι αρσενικές σουπιές μπορούν να αλλάξουν τον χρωματισμό τους ανάλογα με την περίσταση. Επιλέγουν, να φαίνονται ως θηλυκά στα μάτια των άλλων αρσενικών και ως αρσενικά απέναντι στα μάτια των θηλυκών, αποφεύγοντας έτσι τον ανταγωνισμό.
Κοινή σουπιά (Sepia officinalis).
The Living Dead
Τέλος, μια θέση μεταξύ των καλύτερων «ψευτών» του ζωικού βασιλείου πρέπει να δοθεί και στους "Fire-Bellied" βατράχους από την Ασία και την Ευρώπη οι οποίοι μπορούν με μεγάλη επιτυχία να προσποιηθούν τους νεκρούς. Μέρος της παράστασης τους αποτελούν οι εξής αλλαγές: τεντώνονται προς τα πίσω και το κάτω μέρος του σώματός τους εκπέμπει προειδοποιητικά σήματα στους θηρευτές χάρη στον πορτοκαλί-κίτρινο χρωματισμό τους. Έτσι, οι θηρευτές καταλαβαίνουν ότι αυτή η πολύχρωμη λιχουδιά έχει τοξίνες και την αποφεύγουν. Και μπορεί ο Fire-Bellied βάτραχος να μην έχει τοξίνες, αλλά καταφέρνει να βγει από το μενού της ημέρας…
Βάτραχος Fire-bellied
Εσείς σε ποιον θα δίνατε το βραβείο του «επαγγελματία» ψεύτη;
Τι να θυμάσαι:
Τα ζώα χρησιμοποιούν ιδιαίτερες μορφές «ψεύδους».
Τα ζώα δεν λένε ψέματα για να γελάσουν μεταξύ τους, αλλά για να κερδίσουν μια πιο άνετη ζωή για τους ίδιους ή/ και τους απογόνους του.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Many types of animals play dead. But they do it in different ways and for different reasons. www.nationalgeographic.com/animals/article/151019-playing-dead-frog-possum-toad-animals-behavior-science
From sneaky squid to blue jay impressionists, deceit abounds in the animal kingdom. www.nationalgeographic.com/animals/article/animals-lying-liars-birds-squid
How Snakes, Spiders, and Other Predators Fool Their Prey. When animals in the wild get duped, it could be deadly. www.nationalgeographic.com/animals/article/mimics-deception-snakes-spiders-predators
Λίγα λόγια για την Αναστασία Αθανασίου...
"Γειά σας, είμαι η Αναστασία Αθανασίου και είμαι από την Καβάλα. Τα τελευταία 3 χρόνια ζω στην Θεσσαλονίκη και σπουδάζω στο τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Η Βιολογία ήταν πάντοτε το αγαπημένο μου μάθημα γι’ αυτό και αποφάσισα να εμβαθύνω σε αυτήν μέσα από τις σπουδές μου. Αν και αυτό το διάστημα έχω επιλέξει να ασχολούμαι περισσότερο με μαθήματα που αφορούν στον τομέα της Μοριακής Βιολογίας, Γενετικής και Βιοτεχνολογίας, δεν θα μπορούσα να πω πως δεν με γοητεύουν εξίσου και θέματα που σχετίζονται με την Θαλάσσια Βιολογία και γενικότερα το περιβάλλον. Η Βιολογία, άλλωστε, σαν επιστήμη δεν είναι μονόπλευρη αλλά ανοίγει πολλούς δρόμους και παρέχει πολλές διεξόδους. Παρόλα αυτά φαίνεται πως το τελευταίο διάστημα με έχει κερδίσει η Αναπτυξιακή Βιολογία. Βαθιά μου επιθυμία είναι στο μέλλον να ασχοληθώ με την έρευνα, κάτι που υπήρχε πάντοτε στο μυαλό μου! Παράλληλα με τις σπουδές μου, μου αρέσει να παρακολουθώ συνέδρια και σεμινάρια ευρείας θεματολογίας, αλλά και να συμμετέχω σε εθελοντικές δράσεις, ενώ σημαντική θέση στην καθημερινότητά μου κατέχει και η άθληση."