Γιατί «δημιουργήθηκε» ο έμμηνος κύκλος;

pexels.com

Γιατί δημιουργήθηκε ο έμμηνος κύκλος; Το συγκεκριμένο ερώτημα έχει απασχολήσει πολύ τους ανθρώπους ανά τα χρόνια, ακόμη και ο Αριστοτέλης είχε εκφράσει μια υπόθεση σχετικά με τον ρόλο του έμμηνου κύκλου (Για να δεις τα γεγονότα του έμμηνου κύκλου, τσέκαρε εδώ). Με το πέρασμα του χρόνου και την εξέλιξη της επιστήμης θεωρίες έχουν διατυπωθεί, αλλά και απορριφθεί, με κυριότερες τις θεωρίες που αφορούσαν την προστασία της μήτρας από μικροοργανισμούς του σπέρματος. Την παρούσα χρονική στιγμή κυριαρχούν δύο υποθέσεις οι οποίες στηρίζονται στο «Φαινόμενο της Σύγκρουσης Μητέρας- Εμβρύου».

Τι είναι το «Φαινόμενο της «Σύγκρουσης» Μητέρας- Εμβρύου»;

Η κυοφορία έχει σαν στόχο την παροχή ενός ασφαλούς και θρεπτικού περιβάλλοντος στο έμβρυο. Σκοπός, η ανάπτυξη και η γέννηση ενός υγιούς απογόνου. Ωστόσο, μπορούμε να πούμε πως η κύηση είναι μια διαδικασία «αντικρουόμενων» συμφερόντων μεταξύ μητέρας εμβρύου.

Οι δύο «πλευρές»

Από τη μια πλευρά, «στόχος» του εμβρύου είναι η λήψη της μέγιστης ποσότητας θρεπτικών συστατικών από τη μητέρα, ανεξάρτητα από τις επιπτώσεις που μπορεί αυτό να έχει στον οργανισμό της. Από την άλλη, στόχος της μητέρας είναι η επιτυχής ανάπτυξη του εμβρύου, αλλά ταυτόχρονα η διασφάλιση τόσο των ενεργειακών της αποθεμάτων όσο και της υγείας της γενικότερα. Ουσιαστικά, προσπαθεί να διαφυλάξει ένα υγιές περιβάλλον και για μελλοντικούς απογόνους. Συνεπώς, στόχος του μητρικού οργανισμού είναι η ανάπτυξη χαρακτηριστικών που θα προστατεύσουν τόσο το έμβρυο όσο και την ίδια.

Το έμβρυο, ήδη από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξής του, προσπαθεί να επιτύχει την πρόσβαση σε θρεπτικά υλικά. Τα κύτταρα, τα οποία θα σχηματίσουν αργότερα τον πλακούντα, φαίνεται πως προσπαθούν να «εισβάλλουν» στη μήτρα όσο περισσότερο μπορούν, ώστε να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος.

Σε περιπτώσεις που η εισβολή αυτή είναι ανεξέλεγκτη, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού της μητέρας, που βρίσκονται στο φθαρτό ενδομήτριο, περιορίζουν τα κύτταρα του μελλοντικού πλακούντα διαφυλάσσοντας, έτσι, την υγεία της μήτρας. Έμβρυα με έντονο διεισδυτικό-επεμβατικό πλακούντα μπορεί να προκαλέσουν φθορά στο όργανο της μήτρας, εάν δεν περιοριστούν έγκαιρα. Η ύπαρξη του φθαρτού ενδομήτριου προστατεύει τη μήτρα, ενώ παράλληλα παρέχει κατάλληλο έδαφος για προσκόλληση και ανάπτυξη του εμβρύου.

Το σημείο του « Δεσίματος»

Στο στάδιο που ο πλακούντας έχει ολοκληρωθεί και σχηματιστεί, συνδέεται άμεσα με το κυκλοφορικό σύστημα της μητέρας. Το στάδιο αυτό θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το σημείο που μητέρα και έμβρυο γίνονται «ένα», καθώς ο αποχωρισμός του εμβρύου καθίσταται αδύνατος. Ο λόγος; Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε τη μητέρα σε σοβαρή αιμορραγία, γεγονός που θα έθετε τη ζωή και των δύο σε σοβαρό κίνδυνο. Συνεπώς, παρόλα τα «αντικρουόμενα» συμφέροντα των δύο, βλέπουμε ότι η αλληλεξάρτησή τους είναι αυτή που επικρατεί.

Υπόθεση της «Διαλογής»

Μια άλλη υπόθεση που αφορά τον λόγο ύπαρξης του φθαρτού ενδομήτριου είναι η «επιλογή» των εμβρύων. Όπως καταλαβαίνουμε μια κυοφορία είναι μια διαδικασία αρκετά επίπονη και κοστοβόρα για το γυναικείο σώμα, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως «επένδυση» ζωής. Πειραματικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι αλλαγές που συμβαίνουν στο ενδομήτριο οδηγούν στην «αξιολόγηση» της ποιότητας του εμβρύου από τα κύτταρα του ενδομήτριου. Έμβρυα «χαμηλής» ποιότητας δεν καταφέρουν να προσκολληθούν στο ενδομήτριο και, συνεπώς, αποβάλλονται. Ωστόσο, κάποια έμβρυα μπορεί να καταφέρουν να προσκολληθούν, αλλά λόγω διάφορων παραγόντων, για παράδειγμα συσσωρευμένων χρωμοσωμικών ανωμαλιών, να αποβιώσουν εντός του ενδομητρίου. Ο τρόπος που το σώμα αντιδρά σε αυτήν τη μη υγιή εγκυμοσύνη είναι η αποβολή του φθαρτού ενδομήτριου μαζί με όλα τα μη υγιή ή νεκρά έμβρυα, διαδικασία που ονομάζεται έμμηνος ρύση. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες επιστημονικές τεκμηριώσεις.

Και μην ξεχνάς…

Το να καταφέρεις να απαντήσεις το «γιατί» υπάρχει μια βιολογική διαδικασία πολλές φορές σου φανερώνει πολλά περισσότερα από το πότε και το πώς. Συνεπώς, η κατανόηση του λόγου ύπαρξης του έμμηνου κύκλου θα μπορούσε να οδηγήσει σε βελτίωση της αναπαραγωγικής υγείας με ποικίλους τρόπους. Μέχρι τότε, να θυμάσαι ότι το σώμα σου είναι μια «σοφή μηχανή» που κάνει ότι καλύτερο μπορεί για να προστατεύσει εσένα και τους απογόνους σου, συνεπώς σίγουρα αξίζει το κόστος. (Για να δεις το "όφελος" της περιόδου στον γυναικείο οργανισμό, τσέκαρε εδώ).

Για περισσότερες πληροφορίες:

• Jarrell J, The Significance and Evolution of Menstruation, Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology (2018), doi: 10.1016/j.bpobgyn.2018.01.007.

• D. Emera. R. Romero, and G. Wagner, The evolution of menstruation: A new model for genetic assimilation, Bioessays.2012 January; 34(1): 26–35. doi:10.1002/bies.201100099

εικόνες από: pexels.com και freepik.com