Έρωτας ή αντίδραση «πολέμου»
Έγινε ενημέρωση: 10 Σεπ 2020
Πόσα και πόσα τραγούδια, θεατρικά έργα, ποιήματα, ταινίες και σειρές δεν έχουν γραφτεί για τον έρωτα. Πολλοί τον ακούνε και σκέφτονται αυτό το μικρό, φτερωτό, στρουμπουλό μωράκι με το τόξο και τα βέλη. Μέσα σε βάθος χρόνων, τέχνες τον έχουν εξυμνήσει, αλλά και έχουν περιγράψει τον «πόνο» μιας καρδιάς που έζησε την πληγή του. Τι είναι, όμως, αυτό που συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα και γιατί η ανθρωπότητα εξυμνεί τον έρωτα μέσα στα χρόνια;
Υπάρχει έρωτας με την πρώτη ματιά;
«Πιστεύεις στον έρωτα με την πρώτη ματιά;» Πιστεύεις ή όχι, η αλήθεια είναι ότι τα μάτια παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ερωτική έλξη. Για την ακρίβεια, μόλις συναντηθούν τα βλέμματα δύο ατόμων που εν δυνάμει μπορούν να γίνουν ερωτικοί σύντροφοι, μια «σκανδάλη» αδρεναλίνης εκκρίνεται στον εγκέφαλο. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Τα χέρια σου ιδρώνουν, νιώθεις μια ζέστη, η ανάσα σου «κόβεται», και οι κόρες των ματιών σου διαστέλλονται. Μάλιστα για να καταλάβεις το πόσο «μαγικό» είναι όλο αυτό, το μάτι μας αυξάνει το μέγεθος της κόρης του στην προσπάθεια να «αρπάξει» όση περισσότερη εικόνα-πληροφορία μπορεί από αυτό που μας έλκει.
Fun Fact
Για αυτόν τον λόγο και οι μεγάλες κόρες των ματιών αποτελούν χαρακτηριστικό «έλξης» μεταξύ των δύο φύλων.
Πάθος και Αγάπη
Πίσω, λοιπόν, στο πρώτο «σοκ», παράλληλα με την αδρεναλίνη παράγονται ο νευροδιαβιβαστής ντοπαμίνη, η ορμόνη οξυτοκίνη, καθώς και οι ενδορφίνες.
Οι ενδορφίνες παράγονται στο ανθρώπινο σώμα κατά τη σωματική άσκηση. Πρόκειται για χημικές ουσίες που μας δημιουργούν το αίσθημα ευφορίας και έχουν αναλγητική δράση. Ωστόσο, οι ουσίες αυτές παράγονται στον οργανισμό και κατά τη σεξουαλική πράξη. Η αίσθηση της «ευχάριστης χαλάρωσης» ακριβώς μετά τον οργασμό οφείλεται στη δράση τους. Θα λέγαμε, λοιπόν, πως φέρουν καθοριστικό ρόλο στην ευφορία που βιώνουν τα ερωτευμένα ζευγάρια όταν βρίσκονται μαζί.
Η ντοπαμίνη, από την άλλη, είναι ο βασικός νευροδιαβιβαστής που παράγεται κατά τη διάρκεια του έρωτα. Αρχικά, τι είναι ένας νευροδιαβιβαστής; Μια χημική ουσία που παράγεται από ένα νευρικό κύτταρο, με σκοπό να μεταφέρει μια πληροφορία σε κάποιο άλλο. Η ντοπαμίνη, τώρα, είναι υπεύθυνη για αυτό που ονομάζουμε πάθος και παίζει βασικό ρόλο στο συναίσθημα της έλξης για τον ερωτικό μας σύντροφο. Με δυο λόγια, η ντοπαμίνη έχει βάλει το χεράκι της στο ότι θες να είσαι συνέχεια με το άτομο που έχεις ερωτευτεί, δημιουργώντας σου αυτό το αίσθημα «εξάρτησης» από αυτό.
Τι συμβαίνει όμως με την αγάπη; Η απάντηση βρίσκεται στην οξυτοκίνη. Η οξυτοκίνη, ή αλλιώς η ορμόνη της αγάπης, μας δημιουργεί το αίσθημα «δεσίματος» με το άλλο άτομο. Η πληρότητα που βιώνουμε αγκαλιάζοντας ένα άτομο που αγαπάμε προέρχεται από την έκκριση της ορμόνης αυτής. Επίσης, κατά την ερωτική επαφή αυξάνει την ευαισθησία του σώματος στην αφή συμβάλλοντας, έτσι, στην ανάπτυξη της ρομαντικής αγάπης.
Fun Fact
Η επιλογή «λάθος» συντρόφου είναι αποτέλεσμα ενός «μπερδέματος» του εγκεφάλου μεταξύ της επιλογής συντρόφου και της έκκρισης οξυτοκίνης. Με δυο λόγια, ακόμα και αν η «λογική» σού βροντοφωνάζει ότι το άλλο άτομο δεν σου ταιριάζει, αυτό το «τσουνάμι» νευροδιαβιβαστών σου δημιουργεί μια σύγχυση.
Μια αντίδραση «δράσης ή φυγής»
Μόλις νιώσεις το αίσθημα της επιθυμίας, όλο το σώμα σου αντιδρά. Η αδρεναλίνη, που προαναφέραμε, δρα και εκτός εγκεφάλου, σε όλο το σώμα, σαν ορμόνη και εμπλέκεται σε μια διαδικασία που ονομάζεται «fight or flight response», δηλαδή «Αντίδραση Δράσης ή Φυγής». Ο μηχανισμός αυτός του νευρικού συστήματος επιστρατεύεται σε καταστάσεις άγχους, ώστε να αποφασίσει ο οργανισμός αν θα «παλέψει» τον παράγοντα που τον αγχώνει ή αν θα διαφύγει αυτού.
Θα έλεγε κανείς πως η αντίδραση αυτή είναι μια προσαρμογή άμυνας του οργανισμού που μας βοήθησε να επιβιώσουμε μέσα στα χρόνια. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; Κατά τον μηχανισμό αυτόν: οι κόρες των ματιών διαστέλλονται, οι καρδιακοί παλμοί αυξάνονται, οι ιδρωτοποιοί αδένες ενεργοποιούνται και ο εγκέφαλος είναι σε κατάσταση εγρήγορσης-ετοιμότητας. Για σκέψου τώρα πώς νιώθεις όταν βλέπεις το αντικείμενο του πόθου σου. Μοιάζουν λίγο οι αντιδράσεις, δεν βρίσκεις;
Κλείνοντας…
Πώς επιλέγουμε σύντροφο; Μήπως το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει κάποιο ρόλο; Και, εν τέλει, «σπάει» η καρδιά μας όταν βιώνουμε την ερωτική απογοήτευση; Εν καιρώ, θα απαντήσουμε σε αυτά, και πιθανόν και σε άλλα ερωτήματα. Για την ώρα βλέπουμε πως το συναίσθημα του έρωτα είναι, κατά κάποιο τρόπο, «γραμμένο στο DNA μας», ωστόσο ο τομέας της νευροβιολογίας έχει πολλά ακόμα να ανακαλύψει και να διασαφηνίσει πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Ψυχοκοινωνικές επιρροές και βιολογικές λειτουργίες συνδυάζονται για να μας δώσουν αυτό που καλείται ως συναίσθημα.
Τι να θυμάσαι:
Μια «σκανδάλη» αδρεναλίνης εκκρίνεται στη θέα του ατόμου που ποθούμε.
Η οξυτοκίνη είναι η ορμόνη της αγάπης.
Η ντοπαμίνη μας δημιουργεί το συναίσθημα της έλξης από τον ερωτικό μας σύντροφο.
Η αντίδραση «Δράσης ή Φυγής» συμμετέχει στο συναίσθημα του έρωτα.
Για περισσότερες πληροφορίες:
C. Sue Carter & Stephen W. Porges, The biochemistry of love: an oxytocin hypothesis, EMBO reports VOL 14, NO 1, 2013
Chapman, Heather M., "Love: A Biological, Psychological and Philosophical Study" (2011). Senior Honors Projects. Paper 254. http://digitalcommons.uri.edu/srhonorsprog/254http://digitalcommons.uri.edu/srhonorsprog/254
εικόνες από: pexels.com