Η εφηβεία και μια ανόμοια σύγκριση
Έγινε ενημέρωση: 18 Οκτ 2020
Η εφηβεία σηματοδοτεί αλλαγές μέσα και έξω μας, με τον καθένα να τις βιώνει διαφορετικά. Το σώμα αλλάζει και οι ορμόνες εξηγούν γιατί είναι ανόμοια η σύγκριση μεταξύ των ατόμων ως προς τις αλλαγές αυτές.
Σε προηγούμενο άρθρο, αναφέραμε τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Πότε εμφανίζονται; Γιατί δεν είμαστε όλοι όμοιοι ως προς αυτό το «timing»;
Τα «σημάδια» της εφηβείας στο σώμα μας
Η εφηβεία (12-18 ετών) είναι μια περίοδος ραγδαίων σωματικών αλλαγών. Μια από τις πιο εμφανείς αλλαγές στο σώμα αποτελεί η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου. Τα δευτερογενή χαρακτηριστικά, σε αντίθεση με τα πρωτογενή (π.χ. γεννητικά όργανα) δεν υπάρχουν από τη γέννηση, αλλά αναπτύσσονται κατά την εφηβεία και σε ορισμένες περιπτώσεις, από την προεφηβεία (8-12 ετών).
Στα κορίτσια, ένα από τα πρώτα σημάδια της εφηβείας είναι η ανάπτυξη του στήθους, που παρατηρείται πριν την εμφάνιση τριχοφυΐας. Άλλο δευτερογενές χαρακτηριστικό είναι η εμφάνιση εμμήνου ρύσης, ενώ όσο προχωρά η εφηβεία, το γυναικείο σώμα παίρνει την τελική του μορφή, με την αποθήκευση λίπους στους γοφούς, τους μηρούς και τα ισχία.
Στα αγόρια, το πρώτο σημάδι της εφηβείας είναι η ανάπτυξη του όγκου των όρχεων, που μπορεί να παρατηρηθεί πριν την εμφάνιση της τριχοφυΐας. Το ανδρικό σώμα αλλάζει σταδιακά με τον όγκο των μυών να αυξάνεται αισθητά στο πάνω μέρος του σώματος. Μια απρόσμενη αλλαγή που βιώνουν τα αγόρια κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι η αλλαγή στη φωνή, που γίνεται πιο «βαθιά».
Αγόρια και κορίτσια «τρέχουν» με διαφορετικές ταχύτητες
Ωστόσο, η ανάπτυξή των δευτερογενών χαρακτηριστικών διαφέρει χρονικά μεταξύ των δύο φύλων, με τα κορίτσια να μπαίνουν πιο νωρίς στην εφηβεία. Η αιτία είναι οι ορμόνες που ρυθμίζουν την ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, καθώς η σύνθεση των οιστρογόνων στο σώμα των κοριτσιών ξεκινά νωρίτερα από την παραγωγή ανδρογόνων στα αγόρια. Για αυτό τον λόγο, σε μελέτες της σωματικής και σεξουαλικής ωριμότητας των φύλων, δεν συγκρίνονται κορίτσια με αγόρια της ίδιας ηλικίας.
Fun fact
Η τριχοφυΐα αργεί να εμφανιστεί συγκριτικά με την αύξηση του στήθους και των γεννητικών οργάνων, παρόλα αυτά, ολοκληρώνεται ταχύτερα σε όλο το σώμα.
Διαφορά «στήθους»
Χρονικές διαφορές στην ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών δεν υπάρχουν μόνο μεταξύ των δύο φύλων, αλλά και μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Για παράδειγμα, αν και η πλειοψηφία των κοριτσιών αναπτύσσει πρώτα το στήθος, πριν την εμφάνιση τριχοφυΐας, υπάρχει και η αντίθετη περίπτωση. Ο λόγος αυτής της αναπτυξιακής διαφοράς έχει να κάνει πάλι με το ορμονικό υπόβαθρο. Οι ορμόνες οιστρογόνα και γοναδοτροπίνη ευθύνονται για την ανάπτυξη του στήθους, ενώ οι ορμόνες ανδρογόνα και τεστοστερόνη, για την τριχοφυΐα. Η ποικιλία αυτή αποδεικνύει ότι είναι φυσιολογικό να μην αναπτυσσόμαστε όλοι με τον ίδιο ρυθμό.
Τα δευτερογενή χαρακτηριστικά δεν περιορίζονται στη βιολογία τους
Τα δευτερογενή χαρακτηριστικά δεν αποτελούν μόνο μέρος της ανατομίας μας, αλλά πολλές φορές η ανάπτυξή τους επηρεάζει και την κοινωνική μας ζωή. Για παράδειγμα, το στήθος στις γυναίκες είναι εν μέρει συνδεδεμένο με τον ρόλο της μητρότητας. Η ανάπτυξή του ίσως επηρεάζει την αίσθηση σεξουαλικότητας, ως ώριμα αναπαραγωγικά άτομα και δυνητικά μέλλουσες μητέρες.
Παράλληλα, η ανάπτυξη του στήθους είναι μια έντονα διακριτή αλλαγή, που συμπίπτει με την αύξηση του λίπους σε όλο το σώμα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η δραστική μεταβολή όλης της εικόνας του σώματος μας από παιδικό σε εφηβικό - μια εικόνα που χρειάζεται χρόνο και κατανόηση για να την αποδεχθούμε.
Κλείνοντας...
Τα παραπάνω δεν αποτελούν κανόνα για όλα τα άτομα, καθώς υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία τόσο μεταξύ των δύο φύλων, όσο και ανάμεσα στα άτομα του ίδιου φύλου. Είμαστε μοναδικοί και η βιολογία μας είναι βασική απόδειξη για αυτό.
Τι να θυμάσαι:
Τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου αναπτύσσονται στις ηλικίες 12-18, κατά την εφηβεία, και, ενίοτε, ήδη από την προεφηβεία, στις ηλικίες 8-12.
Η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών δεν γίνεται ταυτόχρονα μεταξύ αγοριών και κοριτσιών της ίδιας ηλικίας, λόγω διαφορών στο ορμονικό τους υπόβαθρο.
Η αντίληψη που έχουμε για το σώμα μας, βασισμένοι στα δευτερογενή χαρακτηριστικά μας, μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική μας ζωή.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Brooks-Gunn, J., and Warren, M.P. (1988). The Psychological Significance of Secondary Sexual Characteristics in Nine- to Eleven-Year-Old Girls. Child Development 59, 1061.
Richards, J.E., and Hawley, R.S. (2011). Sex Determination. In The Human Genome, (Elsevier), pp. 273–298.
Sherar, L.B., Baxter-Jones, A.D.G., and Mirwald, R.L. (2004). Limitations to the use of secondary sex characteristics for gender comparisons. Annals of Human Biology 31, 586–593.
Susman, E.J., Houts, R.M., Steinberg, L., Belsky, J., Cauffman, E., DeHart, G., Friedman, S.L., Roisman, G.I., Halpern-Felsher, B.L., and for the Eunice Kennedy Shriver NICHD Early Child Care Research Network (2010). Longitudinal Development of Secondary Sexual Characteristics in Girls and Boys Between Ages 9½ and 15½ Years. Arch Pediatr Adolesc Med 164, 166.
εικόνες από: pexels.com και pixabay.com