Θαλάσσιες Χελώνες: Turtally Awesome
Έγινε ενημέρωση: 23 Ιουλ 2021
της Χριστίνας Διαμαντοπούλου
Ήρθε το καλοκαιράκι, ξεχυθήκαμε στις ακρογιαλιές και μέσα στο νεράκι πλέουμε σε αγκαλιές! Ωστόσο, τις ίδιες παραλίες που απολαμβάνουμε στην ηλιοθεραπεία μας χρησιμοποιούν και οι θαλάσσιες χελώνες για τη γέννηση των αυγών τους και κάποιες φορές, τους χαλάμε τη φασούλα τους.
Ας τα πάρουμε από την αρχή όμως. Οι θαλάσσιες χελώνες είναι «παλιές καραβάνες»! Υπολογίζεται ότι διασχίζουν τις θάλασσές μας περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια! Δηλαδή, «συγκατοικούσαν» με τους δεινοσαύρους μέχρι την εξαφάνιση τους. Επίσης, είναι ερπετά το οποίο σημαίνει ότι έχουν πνεύμονες και γεννούν αυγά. Χρησιμοποιούν στις τέλειες αμμώδεις παραλίες που ονειρεύεσαι για τις διακοπές σου για να σκάψουν τρύπες και να γεννήσουν μέσα τα αυγά τους. Το κάνουν αυτό, γιατί δεν μπορούν να τα κλωσήσουν όπως οι κότες για να εξασφαλίσουν τη σωστή θερμοκρασία για την εκκόλαψη τους.
40 βαθμοί και η λύση είναι μια... ας γίνουμε κορίτσια!
Το σούπερ ενδιαφέρον είναι ότι τα χελωνάκια αναπτύσσουν το φύλο τους ανάλογα με τη θερμοκρασία της άμμου. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες έχουμε περισσότερα θηλυκά και σε χαμηλότερες περισσότερα αρσενικά. Αυτό όμως, ανησυχεί τους επιστήμονες που ερευνούν την κλιματική αλλαγή. Όπως είπαμε, οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη των θηλυκών, και λόγω της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας, τα αρσενικά έχουν ήδη αρχίσει να μειώνονται!
Πέρα από το ότι οι θηλυκές αρχίζουν να αναρωτιούνται: «Που πήγαν οι χελώνοι 100%?» αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί δεν ξέρουμε πόσο μπορεί να αυξηθεί η θερμοκρασία ακόμη ώστε να συνεχίσουν να ζευγαρώνουν. Η κακή ερωτική ζωή των χελωνών, σημαίνει λιγότερα αυγά και τελικά λιγότερες τόσο αρσενικές όσο και θηλυκές χελώνες.
Μέχρι που φτάνουν για τον έρωτα
Μπορεί οι χελώνες να απειλούνται από την κλιματική αλλαγή, αλλά στον έρωτα δεν το βάζουν κάτω! Είναι «ταξιδιάρες ψυχές» και διανύουν τεράστιες αποστάσεις κάθε χρόνο, ώστε να γνωρίσουν το ταίρι τους. Ειδικά οι Δερματοχελώνες (Dermochelys coriacea) εκτιμάται ότι ταξιδεύουν ακόμα και 10.000 χλμ. μακριά από τον τόπο που γεννήθηκαν. Δηλαδή, από τη Ζάκυνθο μέχρι τον Κόλπο του Μεξικού!
Η ελληνική εκπρόσωπος, η Caretta caretta είναι και αυτή μια πολύ μάχιμη δρομέας και «πάρτι άνιμαλ»! Το ρεκόρ της καταγράφηκε το 2019 όταν η χελώνα «Ρεγγίνα» διένυσε την απόσταση Μεσολόγγι-Ίμπιζα δηλαδή 1.800 χλμ.
Παρακολουθήστε τις διαδρομές στα «ταξίδια» τους εδώ!
Τι τραβάει η όρεξή τους;
Το ταξίδι τους φέρνει πείνα φυσικά, αλλά δεν είναι εύκολοι πελάτες! Το διατροφικό τους μενού εξαρτάται από το είδος και το στάδιο ανάπτυξης τους. Σε αυτό περιλαμβάνονται: οστρακοειδή, μαλάκια, αχινοί, καβούρια, σφουγγάρια και θαλάσσια φυτά ή φύκη (για τις vegetarian Πρασινοχελώνες). Ο υπέρτατος «μεζές» για αυτές είναι οι μέδουσες, τις οποίες όμως συχνά μπερδεύουν με πλαστικές σακούλες που αιωρούνται στον βυθό. Πως όμως καταφέρνουν και τρώνε αυτά τα πλάσματα χωρίς να ενοχλούνται; Έχουν ειδικά προσαρμοσμένο στόμα και οισοφάγο. Συγκεκριμένα, έχουν «καρφάκια» κερατίνης που εμποδίζουν το τσίμπημα της μέδουσας και δίνουν ένα ίσως τρομακτικό ύφος στο εσωτερικό τους.
Χαμηλός φωτισμός για να φτιάξει ατμόσφαιρα
Αφού κάνουν τα ταξιδάκια τους, φάνε τα μεζεδάκια τους και ζευγαρώσουν, οι θηλυκές επιστρέφουν στην παραλία, όπου εκκολάφθηκαν, για να γεννήσουν. Επιλέγουν να το κάνουν το βράδυ και είναι μια πολύ ιερή στιγμή, καθώς αν ενοχληθούν από φώτα ή από θόρυβο μπορεί να επιστρέψουν στο νερό χωρίς να γεννήσουν!
Σχετικά με τον «κατάλληλο φωτισμό», το φως των δρόμων ή των επιχειρήσεων το βράδυ είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα. Όχι μόνο γιατί ενοχλεί τις ενήλικες χελώνες, αλλά γιατί αποπροσανατολίζει και τα χελωνάκια που πρέπει να ακολουθήσουν το φως των αστεριών για να βρουν τη θάλασσα. Για αυτό, οι επιστήμονες διερεύνησαν διάφορα σενάρια μέχρι να βρουν τον πιο «φιλικό» φωτισμό προς τις χελώνες. Τελικά, κατέληξαν πως ο πιο μη επεμβατικός φωτισμός θυμίζει την red light district δηλαδή βασίζεται στο κόκκινο, χαμηλής έντασης φως.
Κλείνοντας...
Στις βουτιές σας αυτό το καλοκαίρι μπορεί να συναντήσετε 3 από τα 7 είδη χελώνας τα οποία «βολτάρουν» στις θάλασσες μας: τη Δερματοχελώνα (Dermochelys coriacea), την Πρασινοχελώνα (Chelonia mydas) και την Καρέττα-Καρέττα (Caretta caretta). Από αυτά τα 3 όμως, μόνο η τελευταία ωοτοκεί στη χώρα μας. Έτσι, αν οι καλοκαιρινές σας εκδρομές περιλαμβάνουν τη Ζάκυνθο (Κόλπος του Λαγανά),την Πελοπόννησο (Κόλπος Κυπαρισσίας και Κόλπος Λακωνικού, περιοχή Κορώνης) και την Κρήτη (Ρέθυμνο, Κόλποι Χανίων και Μεσσαράς) και αν είστε καλά παιδάκια, μπορεί να συναντήσετε και τα... χελωνάκια!
Τι να θυμάσαι:
Οι χελώνες, χερσαίες και θαλάσσιες, είναι ερπετά άρα έχουν πνεύμονες και γενούν αυγά.
Το φύλο των χελωνών καθορίζεται από τη θερμοκρασία της άμμου που περιβάλλει τη φωλιά στην οποία γεννήθηκαν.
Οι χελώνες έχουν πολύ τρομακτικό οισοφάγο.
Ο πιο κατάλληλος φωτισμός για παραλίες σύμφωνα με τις προτιμήσεις των χελωνών είναι το κόκκινο φως χαμηλής έντασης.
Οι θηλυκές χελώνες επιστρέφουν στον τόπο που γεννήθηκαν για να κάνουν τα δικά τους αυγά.
Στην Ελλάδα εντοπίζονται Δερματοχελώνες, Πρασινοχελώνες και Καρέττα-Καρέττα, αλλά μόνο η τελευταία γέννα στις παραλίες μας.
Για περισσότερες πληροφορίες:
MEDASSET (Μεσσογειακός Σύνδεσμος για την Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών): https://www.medasset.org/el/thalassies-chelones/thalassies-chelones-sti-mesogeio/
Hawkes, L. A., Broderick, A. C., Godfrey, M. H., & Godley, B. J. (2007). Investigating the potential impacts of climate change on a marine turtle population. Global Change Biology, 13(5), 923–932. https://doi.org/10.1111/j.1365-2486.2007.01320.x
ΑΡΧΕΛΩΝ Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας: Θαλασσια Χελωνα - Βιολογια https://www.archelon.gr/contents/biology.php?mid=71&mid2=72
Silva, E., Marco, A., da Graça, J., Pérez, H., Abella, E., Patino-Martinez, J., … Almeida, C. (2017). Light pollution affects nesting behavior of loggerhead turtles and predation risk of nests and hatchlings. Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology, 173(November), 240–249. https://doi.org/10.1016/j.jphotobiol.2017.06.006
Λίγα λόγια για την Χριστίνα Διαμαντοπούλου...
«Γεια σας! Λέγομαι Χριστίνα Διαμαντοπούλου, μεγάλωσα στην Πάτρα και σπούδασα Βιολογία στα όμορφα -αλλά και βροχερά- Γιάννενα, στο τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών & Τεχνολογιών. Από μικρή ηλικία με γοήτευε η επαφή με τα ζώα και η ομορφιά των φυσικών οικοσυστημάτων. Έτσι, οι πρώτες εμπειρίες μου ως ερασιτέχνης εξερευνητής ωρίμασαν το ενδιαφέρον μου στις θαλάσσιες επιστήμες και την οικολογία. Ακόμη και σήμερα, σε οποία παράλια και αν βρεθώ, βουτάω με την μάσκα μου και παρατηρώ οποίον υδρόβιο οργανισμό βρεθεί στον δρόμο μου. Αποφοίτησα το 2021 από το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών ως Ιχθυολόγος, έχοντας δουλέψει στο Πανεπιστήμιο της Γλασκωβης ως βοηθός στη διεξαγωγή έρευνας σχετικά με τις επιπτώσεις του νυχτερινού φωτισμού στους υδρόβιους οργανισμούς. Πιο συγκεκριμένα, μελετήσαμε πώς επιδρούν τα διαφορετικά χρώματα φωτός την νύχτα στην δραστηριότητα των μυδιών και στον πολλαπλασιασμό και τη σύσταση βιοκοινωνιών στο φυτοπλαγκτόν. Στη συνέχεια, εργάστηκα ως ενυδρειολόγος στο ενυδρείο της Κρήτης (CRETAquarium) όπου υιοθέτησα μικρά σουπάκια, τάισα Ταυροκαρχαρίες και Σταχτοκαρχαρίες στο στόμα και έγινα καλή φίλη με θαλάσσιες χελώνες και χταπόδια. Παρ ’ότι μου αρέσει πολύ το ερευνητικό κομμάτι της Βιολογίας, είμαι ένθερμος υποστηρικτής της επικοινωνίας της επιστήμης εκτός των ακαδημαϊκών κύκλων. Πιστεύω πως ένα μεγάλο κομμάτι της δουλείας μας, ως Βιολόγοι, είναι να επικοινωνήσουμε τις γνώσεις που έχουμε και να μπορέσουμε να κάνουμε τον μέσο άνθρωπο να ενδιαφερθεί για το περιβάλλον που ζει, το σώμα στο οποίο κατοικεί και τους οργανισμούς που τον περιβάλλουν. Για αυτό τον λόγο, συμμετείχα στον σχεδιασμό διδακτικών ωρών για το μάθημα της Βιολογίας στο Λύκειο με στόχο να κεντρίσω το ενδιαφέρον των μαθητών για θέματα όπως η μείωση της βιοποικιλότητας και οι ψυχικές ασθένειες. Ταυτοχρόνως, «τρύπωσα» και στα ΒιοΛόγια με σκοπό να ευαισθητοποιήσω το ευρύ κοινό για το θαλάσσιο περιβάλλον και τους πολύ ενδιαφέροντες «κατοίκους» του.»